Kunst in de openbare ruimte is overal, maar draagt vaak de signatuur van gevestigde namen uit de kunstwereld. Daar komt op Marineterrein Amsterdam verandering in met de Buitenbroedplaats, die in de buitenlucht een podium biedt aan jonge kunstenaars. Curator Kim Wawer (32) leidt de zoektocht naar nieuw talent. 

Het moet maar eens afgelopen zijn met het idee van de kunstenaar die in z’n eentje in een atelier, afgesloten van de buitenwereld, op een werk loopt te zwoegen, zegt Kim. ‘Kunst moet aanzetten tot interactie. Dat geldt voor het werk zelf, maar ook voor de kunstenaar. Een werk in de openbare ruimte moet het product zijn van een dialoog tussen de maker, de omgeving en de mensen die daar wonen en werken.’ 

Met de Buitenbroedplaats wil Kim jonge kunstenaars de kans geven die dialoog aan te gaan op het Marineterrein door een werk in de buitenruimte te realiseren dat reageert of reflecteert op de thema’s die spelen op het terrein. Kim: ‘Er zijn hier allerlei organisaties die zich bezighouden met innovatie, technologie en de stad van de toekomst. Vaak waardevolle projecten, maar soms ook ongrijpbaar en abstract. Veel mensen weten daardoor niet goed wat er precies op het Marineterrein gaande is. Door dit soort projecten te laten interacteren met kunst kan je het abstracte menselijk en begrijpelijk maken.’

Kritische ondertoon
Om dat voor elkaar te krijgen is Kim op zoek naar talentvolle kunstenaars die zowel esthetisch als conceptueel sterk zijn. ‘Met mooie dingen kan je mensen enthousiasmeren en de aandacht trekken. Maar tegelijkertijd moet het kunstwerk een kritische ondertoon hebben die ingaat op de ontwikkelingen met betrekking tot bijvoorbeeld nieuwe technologie en hoe we met data omgaan. Idealiter hebben we hier straks werken met een autonoom standpunt die dit soort grote thema’s aan de kaak stellen.’ 

Gevestigde orde
Dat zoiets kan in de publieke ruimte is uniek, vertelt Kim. ‘Kunst in het openbaar is voorbehouden aan de gevestigde namen. De gemeente bepaalt wie daarvoor in aanmerking komt en dat gaat vaak op aanraden van adviesbureaus die kijken naar trends in het wereldje. Het komt er eigenlijk op neer dat een kunstenaar al bekend moet zijn en media-aandacht heeft gekregen, zodat ze zeker weten dat het “goed” is.’ 

Kortom: weinig ruimte voor vernieuwing en frisse ideeën, dus juist die twee zaken wil Kim met de Buitenbroedplaats ruim baan geven. En op het Marineterrein is daar de ruimte voor. ‘Hier kunnen dingen die nergens anders kunnen. Vanwege het publiek-private karakter van het Marineterrein kunnen we hier experimenteren met verschillende projecten en jonge talenten kansen bieden die ze anders nooit hadden gekregen. Dat gaat heel interessante werken opleveren.’ 

Samenwerking AHK
Naast jonge kunstenaars wil Kim ook ‘nieuwe Nederlanders’ – mensen die als vluchteling naar Nederland zijn gekomen – in samenwerking met Essam Zaki van Stichting AddCulture ruimte geven met de Buitenbroedplaats. En natuurlijk de creatievelingen die al op het Marineterrein aanwezig zijn. ‘De Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK) heeft inmiddels met de Culture Club een aardige voet aan de grond op het terrein. Dat is een soort dependance geworden waar studenten van alle academies van de AHK komen om te experimenteren met nieuwe technieken en samenwerkingen aangaan met de community van het Marineterrein. Die samenwerking wil ik met de Buitenbroedplaats doorzetten.’ 

Zo kan het Marineterrein in de toekomst zomaar een soort beeldentuin worden, met werken die inspireren, informeren en hier en daar een vinger op de zere plek leggen. ‘Er zullen veel technische kunstwerken komen omdat dat goed past bij het Marineterrein,’ zegt Kim, ‘maar het belangrijkste is dat wat er komt zorgt voor interactie. We hebben hier de luxe om gewoon iets uit te proberen en overal op het terrein neer te zetten, maar in die luxe ligt ook een verantwoordelijkheid om niet alleen wat moois neer te zetten maar ook iets betekenisvols te maken. Door kunstenaars, studenten, communityleden en het bedrijfsleven met kunst aan elkaar te verbinden, willen we op het Marineterrein iets op poten gaan zetten waar iedereen baat bij heeft.’

De Buitenbroedplaats is onderdeel van Marineterrein Amsterdam Living Art Lab.

Tekst: Sjoerd Ponstein